Αν και σπάνιοι, οι τραυματισμοί από ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να είναι καταστροφικοί για τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα ηλεκτρικά εγκαύματα διαφέρουν σημαντικά από άλλες μορφές εγκαυμάτων και απαιτούν ειδική διαχείριση από τα πληρώματα προνοσοκομειακής φροντίδας.
Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε:
-
Τύπους ηλεκτρικών τραυματισμών
-
Παθοφυσιολογία της ηλεκτροπληξίας
-
Ειδικές παγίδες κατά την προσέγγιση του περιστατικού
-
Ορθές πρακτικές εκτίμησης και αντιμετώπισης από το ΕΚΑΒ
📌 Κλινικό Παράδειγμα: Κεραυνός σε Νεαρό Άνδρα
Το πλήρωμα καλείται για έναν 24χρονο άνδρα, πιθανό θύμα ηλεκτροπληξίας από κεραυνό. Ο ασθενής είναι ξύπνιος, συγχυτικός, με ταχυκαρδία και αδυναμία ακοής. Αναφέρει πόνο στα άκρα, μουδιάσματα και ερυθρότητα στο στήθος και τα άνω άκρα, ενώ στο πόδι παρατηρείται χαρακτηριστικό δενδροειδές έγκαυμα. Η εκτίμηση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για “σπλατς” (splash) από κεραυνό και όχι άμεσο χτύπημα. Το πλήρωμα χορηγεί οξυγόνο, τοποθετεί φλεβοκαθετήρα, ξεκινά καρδιοπαρακολούθηση και διακομίζει.
🔥 Τι Είναι το Ηλεκτρικό Έγκαυμα;
Το ηλεκτρικό έγκαυμα προκαλείται όταν ρεύμα διαρρέει το σώμα, δημιουργώντας θερμική βλάβη σε ιστούς. Ανάλογα με τον τύπο του ρεύματος, την αντίσταση του σώματος και το σημείο επαφής, η βλάβη μπορεί να είναι τοπική ή εκτεταμένη, εσωτερική ή εξωτερική.
📌 Κύριοι Τύποι Ηλεκτρικών Τραυματισμών:
-
Τόξο (Arc Burn): Προκαλείται από το ηλεκτρικό τόξο χωρίς άμεση επαφή. Μπορεί να εκτοξεύσει τον ασθενή με τεράστια δύναμη.
-
Λάμψη (Flash Burn): Επιφανειακά εγκαύματα από θερμότητα του τόξου. Το ρεύμα δεν διαπερνά το σώμα.
-
Φλόγα (Flame Burn): Δευτερογενής θερμική βλάβη από ανάφλεξη ρούχων.
-
Στοματικό Έγκαυμα: Συχνό σε παιδιά που δαγκώνουν καλώδια. Ενδέχεται να προκαλέσει κρυφή ρήξη της χειλικής αρτηρίας.
⚡ Χαμηλή Vs Υψηλή Τάση
-
Χαμηλή Τάση (<1000V): Συνήθως οικιακές περιπτώσεις. Μπορεί να προκαλέσει κοιλιακή μαρμαρυγή ακόμα και χωρίς ορατό τραύμα.
-
Υψηλή Τάση (>1000V): Διαπερνά το σώμα. Πιο πιθανό να προκαλέσει ασυστολία και καταστροφή μυών και ιστών.
❗ Κάποια περιστατικά δεν παρουσιάζουν εξωτερικά εγκαύματα αλλά έχουν καταστροφική εσωτερική βλάβη.
🚧 Ασφάλεια Σκηνής
Πριν την προσέγγιση του θύματος:
-
Εκτίμησε τους κινδύνους: καλώδια, γεννήτριες, αγώγιμα υλικά.
-
Μη πλησιάσεις αν δεν έχει εξασφαλιστεί απενεργοποίηση του ρεύματος από ειδικό.
-
Σε τραυματισμούς από κεραυνό, το ρεύμα έχει ήδη απομακρυνθεί, άρα η σκηνή θεωρείται ασφαλής.
⚙️ Παθοφυσιολογία Ηλεκτροπληξίας
Το ρεύμα ακολουθεί τον δρόμο της μικρότερης αντίστασης:
-
Μικρότερη αντίσταση: αίμα, μύες, νεύρα
-
Μεγαλύτερη αντίσταση: λίπος, ξηρό δέρμα, οστά
Η θερμική ενέργεια που παράγεται προκαλεί έγκαυμα από μέσα προς τα έξω, οδηγώντας σε:
-
Μυϊκή νέκρωση (ραβδομυόλυση)
-
Καρδιολογικές αρρυθμίες (VF ή ασυστολία)
-
Κακώσεις αναπνευστικών μυών → αναπνευστική ανακοπή
-
Νεφρική ανεπάρκεια λόγω μυοσφαιρινουρίας
-
Νευρολογικές διαταραχές & διαταραχές συνείδησης
🧠 Νευρολογικές & Καρδιολογικές Επιπλοκές
-
Αλλαγές προσωπικότητας, επιληπτικές κρίσεις, απώλεια συνείδησης.
-
Μυοκαρδιακή νέκρωση, VF, ασυστολία ανάλογα με την πορεία του ρεύματος.
-
Κεραυνοβόλα τετάνωση μυών που οδηγεί σε εξαρθρώσεις και κατάγματα.
🚑 Αντιμετώπιση από Πλήρωμα ΕΚΑΒ
🔒 1. Ασφάλεια Σκηνής
-
Μην αγγίζεις τον ασθενή πριν διακοπεί το ρεύμα.
🫁 2. Εκτίμηση ABC
-
Διασφάλιση αεραγωγού. Σκέψου υποστήριξη με αεραγωγό.
-
Χορήγηση οξυγόνου, αερισμός αν χρειάζεται.
-
ΚΑΡΠΑ σε άπνοους ή ασυστολικούς ασθενείς.
-
Καρδιοπαρακολούθηση & ερμηνεία ΗΚΓ.
-
Φλεβική γραμμή με χορήγηση υγρών (ιδανικά σε μη τραυματισμένο μέλος).
🩹 3. Εκτίμηση Τραυμάτων
-
Αναζήτηση εισόδου και εξόδου ρεύματος (δάχτυλα, πέλματα, αυχένας, καρποί).
-
Αντιμετώπιση θερμικών εγκαυμάτων με αποστειρωμένες γάζες.
-
Ακινητοποίηση καταγμάτων ή εξαρθρώσεων.
-
Έλεγχος για σημεία διαμερισματικού συνδρόμου (οίδημα, πόνος, διαταραχές αιμάτωσης).
📋 4. Λήψη Ιστορικού SAMPLE
-
Αν ο ασθενής είναι αναίσθητος, ρωτήστε παρευρισκόμενους ή χρησιμοποιήστε αναγνωριστικά.
🚨 5. Διακομιδή
-
Όλοι οι τραυματισμοί υψηλής τάσης χρήζουν διακομιδής.
-
Παιδιατρικά στοματικά εγκαύματα πρέπει να παρακολουθούνται για μέρες.
-
Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται παραπομπή σε κέντρο εγκαυμάτων ή χειρουργό.
🧠 Μην Ξεχνάς:
Η ηλεκτροπληξία μπορεί να μοιάζει αρχικά ήπια, όμως κρύβει εσωτερικές και απειλητικές για τη ζωή βλάβες. Ο διασώστης πρέπει να σκέφτεται πάντα το χειρότερο σενάριο και να λειτουργεί με βάση τη λογική του πολλαπλού τραύματος.
🎯 Η πρόληψη επιπλοκών, η σωστή εκτίμηση, η συνεχής εκπαίδευση και η ομαδική συνεργασία μπορούν να σώσουν ζωές.
📚 Πηγή φωτογραφιών & υλικού
Medscape – Electrical Injuries
OSHA – Εικόνες ηλεκτρικών εγκαυμάτων
Πηγή: https://emttrainingbase.com/electrocution-prehospital-care-of-electrical-burns/
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
